شرح بیماری
اختلال خلقی فصلی تغییر فصلی خلق كه در طی فصل زمستان بروز كرده و با آمدن بهار برطرف میگردد. علایم این عارضه معمولاً در ماه شهریور كه روزها شروع به كوتاه شدن میكنند آغاز شده، در طی زمستان تا ماه اسفند كه روزها دوباره شروع به بلند شدن میكنند ادامه مییابد. روشنایی نقش مهمی در ایجاد و نیز درمان این اختلال دارد. این عارضه هم در بزرگسالان و هم در كودكان بروز كرده و در خانمها شایعتر است. در موارد نادر، این اختلال فصلی خلق در ماههای تابستان بروز كرده و ممكن است ناشی از عدم تحمل گرما باشد.
علایم زیر در آغاز زمستان بروز میكنند:
افسردگی
خستگی
سستی و تنبلی
افزایش اشتها (بهخصوص نسبت به كربوهیدراتها)
افزایش وزن
تحریكپذیری
نیاز بیشتر به خواب
احساس شادی كمتر
تمایل كمتر برای شركت در فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های اجتماعی اختلال در تطبیق دادن خود با زندگی در اثر تغییرات فوق
غده پینهآل (یكی از اعضای تنظیمگر بدن) در مغز، هورمونی بهنام ملاتونین ترشح میكند كه میتواند اثر منفی بر روی خلق داشته باشد. در محیط روشن (در طی روز) میزان ترشح ملاتونین بسیار اندك است؛ حداكثر میزان ترشح آن در شب و بین ساعتهای 3-2 صبح است. در فصل زمستان كه طول مدت شب در آن طولانیتر است ترشح ملاتونین افزایش یافته و بنابراین سطح آن در بدن نیز افزایش مییابد. روشن بودن چراغ در حد معمول شبها در منزل یا دفتر كار برای خنثی كردن یا اثر فصل زمستان ناكافی است.
موقعیت جغرافیایی (افراد ساكن در عرضهای جغرافیایی شمالی كره زمین نسبت به این اختلال مستعدترند).
وجود سایر بیماریهای منجر به افسردگی
هیچ اقدام خاصی برای پیشگیری از این اختلال شناخته نشده است.
با تشخیص و درمان صحیح، علایم این اختلال را میتوان به حداقل رساند.
تداوم علایم در طول زندگی و ایجاد اختلال در زندگی
تشخیص این اختلال ممكن است مشكل باشد زیرا سایر انواع افسردگی نیز ممكن است همین علایم را داشته باشند.
- آزمایشهای خون برای رد سایر اختلالات طبی احتمالی ممكن است انجام شود. تشخیص این اختلال معمولاً نیاز به یك بررسی سهساله تغییرات خلقی دارد؛ چنانچه این تغییرات خلقی در پاییز شروع شده و با آمدن بهار فروكش نمایند این تشخیص تأیید میگردد.
- علایم خفیف ممكن است با اقدامات ساده زیر قابل برطرف شدن باشند: پردههای اتاق را كنار بزنید؛ در كنار پنجره بنشینید و بهطور مكرر به بیرون نگاه كنید. در روزهای ابری از چراغهای پرنور استفاده كنید. تغییرات خلقی خود را بهطور روزانه ثبت كنید تا هرگونه تغییر خلقی یا الگوی خلقی بعداً قابل ارزیابی باشد. خود را منزوی نكنید (به ملاقات دوستان رفته، از نمایشگاهها دیدن كنید و...). به پیشنهادهای ذكرشده در قسمت «فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری » توجه كنید.
- سایر درمانها در این زمینه هنوز مراحل تكاملی خود را طی میكنند، ولی اساس آنها را معمولاً طولانی كردن روز بهطور مصنوعی با روشهای مختلف یا نوردرمانی تشكیل میدهد. مدت و شدت درمان ممكن است در افراد مختلف متفاوت باشد و تعیین آن باید با همفكری شما و تیم پزشكی شما صورت گیرد. اگرچه این منابع روشنایی بهصورت تجاری در دسترس قرار دارند، توصیه میشود كه بدون دستور پزشك از آنها استفاده نشود. نمونههایی از این درمانها بهشرح زیر است: 1 ـ روزی یك ساعت صبح و عصر زیر یك چراغ بسیار پرنور (معادل لامپهای 10100 وات یا بیشتر) بنشینید. واژه لوكس (LUX) كه معادل لاتین واژه روشنایی (light) در انگلیسی است، واحد اندازهگیری برای نوردرمانی است. 2 ـ از یك كلاه آفتابگردان دارای چراغهای كوچك روشنشونده با باتری كه روشنایی را مستقیماً بر روی چشمها میاندازد استفاده كنید.
- در برخی بیماران نوردرمانی مؤثر نبوده و ممكن است انواع دیگر درمان نظیر دارودرمانی یا رواندرمانی لازم گردد.
داروهای ضدافسردگی در بیمارانی كه به سایر درمانها پاسخ نمیدهند ممكن است تجویز گردد.
در حد توان و انرژی خود به فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری بپردازید. فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری فیزیكی تقریباً همیشه برای اختلالات خلقی اثر درمانی دارد.
تا آنجا كه ممكن است در محیط باز قرار گیرید بهخصوص در روشنایی اول صبح.
در فصل زمستان به مناطق گرمسیر مسافرت نمایید.
از یك رژیم طبیعی متعادل برای حفظ سلامتی مطلوب استفاده كنید.
اگر شما یا یكی از اعضای خانوادهتان دارای علایم اختلال خلقی فصلی باشید.
اگر علایم با وجود درمان ادامه یافته یا تشدید شوند.
نظرات شما عزیزان: